In de afgelopen twintig jaar hebben de onlineplatformen zich vermenigvuldigd en zijn ze krachtige motoren van de economische en sociale innovatie geworden. Op die manier hebben ze het digitale landschap ingrijpend veranderd. Vanuit economisch oogpunt leveren de platformen een belangrijke bijdrage door de productiviteit te verhogen. Door een efficiënte afstemming van vraag en aanbod verminderen ze de transactiekosten van de verschillende betrokken partijen. De sterke tendens tot concentratie op de platformen roept echter veel vragen op, met name met betrekking tot hun vermogen om hun markt te domineren en de concurrentie te beperken.
Deze nota gaat eerst in op de diversiteit van de platformen. Tussenpersonen in een veelzijdige markt, een subsysteem van een zich ontwikkelend technologisch geheel, een structuur voor het beheer van het handelsverkeer - het zijn allemaal facetten die kenmerkend zijn voor onlineplatformen.
Vervolgens wordt ingegaan op het concurrentielandschap dat eigen is aan de veelzijdige markten waarin de platformen opereren. Netwerkeffecten en hun inherente schaalvoordelen zijn over het algemeen zeer sterk en creëren een concentratiedynamiek die bevorderlijk is voor het omschakelen naar een andere markt ten gunste van een handvol spelers, ook al kunnen andere factoren de concentratie beperken.
Op die manier wordt het mogelijk zicht te krijgen op de onderliggende dynamiek van de concentratie in een marktecosysteem. De expansielogica van de platformen lijkt hen echter verder te brengen dan hun oorspronkelijke ecosysteem als ze eenmaal een bepaalde omvang hebben overschreden. De grote platformoperatoren, zoals de GAFA (Google, Amazon, Facebook, Apple), hebben de neiging getoond om andere platformen te integreren en zich in nieuwe sectoren te begeven, met inbegrip van activiteiten die a priori geen enkel verband houden met hun oorspronkelijke domein. Met een datagestuurd bedrijfsmodel maken deze grote operatoren gebruik van hun omvang en onmiddellijke zichtbaarheid voor hun gebruikers, voor wie ze zich onmisbaar hebben gemaakt, om hen een continu aanbod van nieuwe diensten te presenteren die hun platform aantrekkelijker maken. Daarbij laten ze niet na manieren te gebruiken om de concurrentie te beperken, met name door de functionaliteiten van hun concurrenten te kopiëren.
De nota geeft vervolgens aan naar welke niveaus van dominantie de machtigste platformen, via concentratiedynamieken en expansiestrategieën, vandaag de dag op natuurlijke wijze lijken te streven. Na de overheersing van het marktecosysteem lijkt de hegemoniale verleiding hen naar andere terreinen te brengen: de verticale overheersing van de sector, de controle over digitale infrastructuren en de alomtegenwoordigheid in het leven van de gebruiker door zijn aandacht te trekken.
Ten slotte wordt in de nota een discussie voorgesteld over de regelgevingskwesties in verband met de onlineplatformen.
Deze nota van het secretariaat is enkel beschikbaar in het Frans.